تأملي در يك سخـــن امام حسن مجتبی سلام الله علیها
***********************
«إنَّ اللّهَ جَعَلَ شَهرَ رَمَضانَ مِضمارا لِخَلقِهِ فيَستَبِقونَ فيهِ بِطاعَتِهِ إلي مَرضاتِهِ، فسَبَقَ قَومٌ فَفازوا، و قَصَّرَ آخَرونَ فخابوا؛ خداوند ماه رمضان را ميدان مسابقه خلق خود قرار داد تا به سبب طاعت او به سوي خشنوديش از يكديگر سبقت گيرند. پس، گروهي پيشي گرفتند و كامياب شدند و گروهي عقب ماندند و ناكام گرديدند» (محمدي ري‌شهري، 1377، 8 : ح 14722 : 290)
در اين سخن حضرت نكته‌هاي وجود دارد كه اندكي در آن مكث مي‌كنيم:
• انسان‌ها با رقابت خو گرفته‌اند و دوست دارند گوي سبقت را از ديگران بربايند. خداوند به اين نياز انسان با جهت‌دهي معنوي آن پاسخ گفته است.
• همان‌گونه كه در مسائل مادي، مانند افزايش ثروت، آسايش، دسترسي به امكانات و مانند آن تلاش صورت مي‌گيرد، در مسائل مرتبط با دين نيز نيازمند تلاش جانانه هستيم.
• هر كس به اندازه همت خود برخوردار خواهد شد. زماني كه فرصتي فراهم مي‌شود، همه در دست يافتن به نتايج بالا مشترك‌اند، ولي به يك اندازه برخوردار نمي‌شوند؛ چون سطح تلاش آدميان با هم تفاوت دارد.
• مسير ارزش‌ها، مسير درجه‌بندي شده‌اي است و ميتوان در همه آنها رتبه‌هاي بالاتري را از آنِ خود كرد. همه در مسير ماه رمضان قرار مي‌گيرند، ولي درجه رشد هر فرد در هر يك از ماه‌هاي رمضان عمرش با فرد ديگر، و حتي با خودش در مقايسه با سال‌هاي قبل و بعد از آن مي‌تواند متفاوت باشد. پس هيچ ماه رمضاني شبيه آن ديگري نيست و هر سال فرصت تازه‌اي است كه مي‌تواند كاملاً با پيش از آن متفاوت باشد.
• بايد گاه از رقابت‌هاي دنيايي كه سراسر اضطراب و ناآرامي است، به سوي رقابت‌هايي از جنسي ديگر حركت كنيم تا از قيد و بند تلاش‌هاي يكسان رها شويم و روح را در آسمان بزرگ معنويت پرواز دهيم
• اگر لذت تجربه‌هاي معنوي را نچشيم، ممكن است به سوي لذت‌هاي معنوي بدلي، مانند آنچه در جامعه اتفاق مي‌افتد حركت كنيم. پس گرايش به عرفان‌هاي كاذب، محصول غفلت از اصالت‌هاي معنوي است.
• يكي از منابع آرامش و لذت آدم‌ها، وقتي است كه به خود اختصاص مي‌دهند. بخشي از اين زمان مي‌تواند در كسب موقعيت معنوي بهتر هزينه شود كه سودآوري رواني خود را خواهد داشت و انسان را از رنج غفلت به گنج بيداري و حركت سوق مي‌دهد و رضايت خاطر بيشتري براي او فراهم ميكند.
• ماه رمضان را با ديگر ماه‌ها متفاوت بشماريم و در آن بيشترين همت را به سمت كاركرد مذهبي و توجه به داشتههاي معنوي خويش بگماريم تا تعادل ميان عملكرد مادي و معنوي در ما پديد آيد.
• رضايت، احساسي سرشار از لذت و آرامش است. زماني كه از زندگي، دستاوردها، موفقيتها و اطرافيان خود احساس رضايت كنيم، آرامش بيشتري را تجربه خواهيم كرد و آن‌گاه كه در اثر ويروس مقايسه، ايدئالگرايي و نديدن خود دچار نارضايتي ميشويم، به بهداشت روان خود آسيب خواهيم زد. بخش زيادي از احساس رضايت، در نگرش و نگاه ما ريشه دارد. با كنار زدن ذهنيتهاي منفي ميتوان نگاهي زلال و زندگيآفرين داشت.
در رهنمودهاي ديني، سفارشهاي زيبايي براي توليد احساس رضايت آمده است.
براي مثال، از ما خواسته شده در داشتههاي مادي، پايينتر از خود را معيار قرار دهيم تا احساس موفقيت را تجربه كنيم. همچنين توصيه به شكرگزاري، فني است كه ما را متوجه موهبتها ميكند و تمرين تشكر از خداوند و هر كس كه لطفي در حق ما كرده است، در واقع نگاهي واقعي به دستاوردهاست. در سفارشي ديگر از ما خواسته شده در برابر آنچه از دست دادهايم، تأسف بيهوده نخوريم و براي به دست آوردن، به اندازه كافي بكوشيم.
در نگاه توحيدي نيز، رضايت، از سپردن خود به خداوند پديد ميآيد و راضي بودن به آنچه روزي و قسمت ما شده، نيازمند تمرين و تكرار است. اگر قرار است خود را با ديگران مقايسه كنيم، آن را در مسير معنوي جهت دهيم، نه مادي.
***********************
و اینــک!
و اینک! ما مدعیان پپروی از مکتب پر افتخارشان، در مقام عمل نیز باید اثبات کنیم و با سوال از خود، آیا ما پیرو واقعی هستیم؟ آیا کریم و سخاوت مندیم؟! آیا بخششی داریم؟ اگر می بخشیم بدون منت است؟ آیا شادی خود را با مستحقان و فقرا تقسیم می کنیم؟
آخرین نظرات